Logön fonäti pada: "Felix Hausdorff"

{{Menataib}}
Hiel '''Felix Hausdorff''' ([[1868]] [[novul 8]] - [[1942]] [[yanul 26]]) äbinom matematan Deutänik, kel palecedom balan fünanas [[fomav]]a (''topology'') nulädik, e kel äkeblünom mödikosi [[konletateor]]e, [[konletateor bepenamik|konletateore bepenamik]], [[mafamateor]]e, [[sekätateor]]e, e [[diletam sekätik|diletame sekätik]]. 

== Lifajenäd ==
El Hausdorff ästudom lä [[Niver di Leipzig]], kö ädagetom doki oka ün 1891. Ätidom matemati in Leipzig jü 1910, ven ävedom profäsoran matemata lä [[Niver di Bonn]]. Äbinom profäsoran lä [[Niver di Greifswald]] de 1913 jü 1921. Poso ägegolom lü Bonn. Ven [[Netasogädim]] ägeton nämädi in [[Deutän]], el Hausdorff, kel äbinom yudan, äkredom, das as profäsoran stümik no pöpöjutom. Matemat nedabinotik oma ye pälecedon as „yudik“, negebovik, e „ta-Deutänik“; sekü atos, ün 1935 äperom profäsori oka. To no plu äkanom pübön in Deutän, el Hausdorff älaibinom matematavestigan dunöfik, äpübölo in gased Polänik: [[Fundamenta Mathematicae]]. Pos el [[Kristallnacht]] ün 1938, du pöjutam yudanas ai ägretikumon, el Hausdorff ai äsoelikom. Fino ün 1942, ven no plu äkanom vitön ad pasedön lü zänädaleseatöp, el Hausdorff äduinom oksaseni, kobü jimatan e lüsör omiks, tü yanul 26.

== Vobotem ==
El Hausdorff äbinom balan, kel ämobom valemükami Hüpoteta ela ''Continuum'' hiela [[Georg Cantor|Cantor]]; Hüpotet ela Aleph omik, kel äpubon in yeged omik yela 1908: ''Grundzüge einer Theorie der geordneten Mengen'', leigäton ko ut, kel nu panemon „Hüpotet pevalemüköl ela ''Continuum''“.

Ün 1909, du ästudom mödotis dilo peleodükölis sökodas jenöfik, ästetom utosi, kelos nu sevädon as Prinsip Gretikünöfa hiela Hausdorff; äbinom i balan, kel ägebom prinsipi gretikünöfa pö lalgebrad.

In vödem klatädik oma yela 1914, ''Grundzüge der Mengenlehre'', ämiedetom ed ästudom [[mödot dilo peleodüköl|mödotis dilo peleodükölis]] nedabinoto; ägebölo [[Välaxiom]]i, äblöfom, das mödot dilo peleodüköl anik labon donamödoti gretikünöfik lienöfiko peleodüköli. In buk ot, äxiomükom suemodi fomavik niläda, ed änüdugom spadis, kels nu panemons [[spad hiela Hausdorff|spads hiela Hausdorff]]. 

Ün 1914, ägebölo [[Välaxiom]]i, ägivom säbinädükami 2-sfera as balam nen binets komunik mödotas fol: A, B, C e Q, kö Q binon numovik e mödots A, B, C e B<math>\cup</math>C binons rezipiko otmafamiks. Atos poso ägivom spireti säbinädükama letaöfik sfera in 3-spad, fa hiels Banach e Tarski.

Änüdugom suemodis anu [[mafam hiela Hausdorff]] e [[mafot hiela Hausdorff]] panemölis, kels efrutons [[fraktalateor]]e. Pö diletam matematik, ätuvedom utosi, kelos anu panemon „timülasäkäd hiela Hausdorff“. 

El Hausdorff äpübom i vobotis filosopik e literatavikis, ägebölo länemi: „Paul Mongré“.

== Pübots veütik ==
* ''Grundzüge der Mengenlehre'' (Stabs mödotateora).

== Logolös i ==
* [[formül hielas Baker-Campbell-Hausdorff]]
* [[kobiomuf hielas Gromov-Hausdorff]]
* [[letaöf hiela Hausdorff]]

== Yüms plödik ==
In Linglänapük:
* [http://www.genealogy.ams.org/html/id.phtml?id=46991 El Felix Hausdorff] lä bevüresodatopäd: ''Mathematics Genealogy Project''.
* [http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Hausdorff.html Lifajenäd ela Hausdorff], fa els J. J. O'Connor ed E. F. Robertson, se bevüresodatopäd: ''MacTutor''.
In Deutänapük:
* [https://web.archive.org/web/20051119053418/http://www.aic.uni-wuppertal.de/fb7/hausdorff/ Lomapad ela ''Hausdorff Edition''].
* [https://web.archive.org/web/20090912104027/http://www.ulb.uni-bonn.de/bibliothek/veroeffentlichungen%26ausstellungen/veroeffentlichungen/hausdorff.pdf Hausdorff Findbuch].

{{DEFAULTSORT:Hausdorff, Felix}}
[[Klad:Moteds ün 1868]]
[[Klad:Deadams ün 1942]]
[[Klad:Matematans Deutänik]]